"Bizimlə cinayətkar kimi davranırdılar" - gecə klubunda reydlə bağlı şahidlər

Şahid ifadələri Bakıda kuir-dostu məkana polis reydi zamanı rəftarla bağlı ciddi suallar doğurur

Bakıda kuir icması üçün təhlükəsiz məkan kimi tanınan gecə klubunda polis tərəfindən keçirilmiş reyd zamanı orada olan bir neçə şəxs Minority Azərbaycana danışaraq saatlarla saxlanılma, alçaldıcı rəftar və polis əməkdaşlarının davranışı ilə bağlı ciddi iddialar irəli sürüb. Bir-birindən asılı olmayan bu ifadələrdə təsvir olunan hadisələr oxşar sxem və praktikalara işarə edir.

Müstəqil media orqanı Meydan TV isə icma üzvlərinə istinadən reyd zamanı azı 106 nəfərin saxlanıldığını bildirib. Həmin məlumatlara görə, saxlanılanların bir qismi alçaldıcı rəftara məruz qalıb, şəxslərdən birinin saçının qırxıldığı iddia olunur.

Qəfil müdaxilə və izah olunmayan saxlanılma

Anonim qalmaq şərti ilə danışan şahidlərdən biri bildirib ki, reyd tamamilə gözlənilmədən başlayıb. Onun sözlərinə görə, insanlar sadəcə rəqs edərkən polis əməkdaşları məkana daxil olub və hər hansı izahat vermədən iştirakçıların mobil telefonlarını toplayıblar.

Şahid deyib ki, telefonlar böyük paketə yığılıb, hər birinə stiker vurularaq şifrələrin yazılması tələb olunub. Bundan sonra saxlanılanlar polis nəqliyyat vasitələrinə mindirilərək idarəyə aparılıb.

“Bizə niyə saxlanıldığımız, nə qədər orada qalacağımız barədə heç bir məlumat verilmədi,” — deyə şahid bildirib. Onun sözlərinə görə, saxlanılanlar saatlarla soyuq şəraitdə, qalın üst geyimsiz saxlanılıb, su və digər əsas ehtiyaclar təmin edilməyib.

Alçaldıcı suallar və hüquqlardan məhrumetmə iddiaları

Eyni şahidin bildirdiyinə görə, polis idarəsində rəftar açıq şəkildə alçaldıcı olub. Saxlanılanlara kimlikləri və seksual orientasiyaları ilə bağlı təhqiredici suallar verilib. Şahidin sözlərinə görə, vəkilə çıxış, ailə üzvləri ilə əlaqə və ya telefon zəngi hüququ barədə heç bir məlumat təqdim olunmayıb, bu tələblər istehza ilə qarşılanıb.

Şahid həmçinin bildirib ki, saxlanılanlardan qeyri-rəsmi şəkildə 30–50 manat arası pul tələb edilib və ödəniş edilmədiyi halda sutkalıq saxlanılacaqları deyilib. Qorxu və təzyiq altında saxlanılanların əksəriyyəti bu tələbi yerinə yetirməyə məcbur olub.

Digər şahidlər oxşar sxem təsvir edir

Minority Azərbaycana müraciət edən başqa bir zərərçəkən isə hadisələrin planlı şəkildə həyata keçirildiyini düşündüyünü deyib. Onun sözlərinə görə, polis məkana avtobus və bir neçə avtomobillə gəlib və hamını sanki cinayətkar kimi aparıb.

Şahid bildirib ki, saxlanılanların çoxu qalın üst geyimlərini götürə bilməyib və soyuq havada saatlarla açıq havada ayaq üstə gözlədilib. Daha sonra isə insanlar polis idarəsinin dəhlizlərində uzun müddət saxlanılıb, bəzilərinə oturmağa icazə verilməyib və təhqiredici ifadələr işlədilib.

Şahidlərin sözlərinə görə, saxlanılanların şəxsi əşyaları, o cümlədən mobil telefonları götürülüb və sonradan zibil paketlərində geri qaytarılıb.

Meydan TV-nin yaydığı məlumatlara görə, saxlanılanların əksəriyyəti Nəsimi rayonu, 22-ci polis bölməsinə aparılıb və orada saatlarla çöldə saxlanılıb. Zərərçəkmişlər bildiriblər ki, onlardan polis əməkdaşları tərəfindən pul tələb edilib.

Gənc saxlanılanla bağlı iddialar

Bir neçə şahid həmçinin 18 yaşlı bir saxlanılanın xüsusilə alçaldıcı və zorakı rəftara məruz qaldığını iddia edib. Onların bildirdiyinə görə, həmin şəxsə qarşı fiziki zorakılıq və ictimai alçaltma halları baş verib. Bu iddialar müstəqil şəkildə təsdiqlənə bilməyib. Hüquqi və etik səbəblərə görə Minority Azərbaycan bu hissə ilə bağlı əlavə detalları açıqlamır.

Telefonlara baxış və şəxsi həyata müdaxilə iddiaları

Bir neçə şahid polis əməkdaşlarının saxlanılanların mobil telefonlarını, o cümlədən şəxsi foto və video qalereyalarını yoxladığını iddia edib. Onların sözlərinə görə, bu baxışlar hər hansı məhkəmə qərarı və ya razılıq olmadan həyata keçirilib və narkotik və ya “uyğun olmayan” məzmun axtarışı məqsədi daşıyıb.

Klubun mövqeyi

Hadisədən sonra Labyrinth gecə klubu rəsmi Instagram hesabında qısa açıqlama yayımlayaraq baş verənləri “polis yoxlaması” kimi təqdim edib və qonaqlarda yaranmış narahatlığa görə üzr istəyib. Açıqlamada saxlanılma, zorakılıq və ya pul tələbi ilə bağlı iddialara toxunulmayıb.

Keçmiş hadisələrlə paralellər

Son günlər baş verənlər bir sıra hüquq müdafiəçiləri və fəallar tərəfindən 2017-ci ildə Bakıda LGBTQİ+ icmasına qarşı həyata keçirilmiş kütləvi saxlanılmalar ilə müqayisə olunur. Həmin dövrdə yerli və beynəlxalq hüquq təşkilatları onlarla gey və trans şəxsin polis reydləri zamanı saxlanıldığını, inzibati həbslərə və cərimələrə məruz qaldığını sənədləşdirmişdi.

Hüquq müdafiəçiləri bildirirlər ki, hazırkı şahid ifadələrində təsvir olunan qorxu mühiti, qeyri-müəyyən saxlanılma və alçaldıcı davranışlar həmin dövrün təcrübələrini xatırladır və bu cür halların sənədləşdirilməməsi təkrarlanma riskini artırır.

Beynəlxalq hüquqi kontekst və cəzasızlıq narahatlıqları

2017-ci ildə Bakıda LGBTQİ+ icmasına qarşı həyata keçirilmiş kütləvi saxlanılmalardan sonra bir sıra zərərçəkmiş Azərbaycan dövləti əleyhinə Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinə müraciət etmişdi. Həmin işlərdə ərizəçilər pis rəftar, qanunsuz saxlanılma, alçaldıcı saxlanma şəraiti, məcburi tibbi müayinələr, ədalətli məhkəmə təminatlarının pozulması və seksual oriyentasiya və gender kimliyinə görə ayrı-seçkilik iddiaları qaldırmışdılar.

2024-cü ildə Məhkəmə bu müraciətlərin əksəriyyəti üzrə Azərbaycan hökumətinin təqdim etdiyi birtərəfli bəyannamə əsasında işlərin siyahıdan çıxarılmasına qərar verib. Hökumət həmin bəyannamədə Konvensiya pozuntularını etiraf edərək kompensasiya ödəməyi təklif etsə də, pozuntuların mahiyyəti və miqyası ilə bağlı konkretlik təqdim etməyib.

Qərar yerli və beynəlxalq LGBTQİ+ hüquqları müdafiəçiləri tərəfindən tənqid olunub. Tənqidçilər bildiriblər ki, təklif edilən kompensasiya iddia edilən pozuntuların ağırlığı ilə müqayisədə yetərli deyil və qərar struktur islahatlar, təkrarlanmama zəmanətləri və ya təqsirkarların məsuliyyətə cəlb edilməsi ilə bağlı öhdəlikləri ehtiva etmir.

Hüquq müdafiəçilərinin fikrincə, bu cür qərarlar effektiv hesabatlılıq mexanizmləri olmadan qəbul edildikdə, hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən oxşar rəftarın gələcəkdə də təkrarlanması riskini azaldan real maneələr yaratmır.

Bu kontekstdə 2025-ci ildə baş verdiyi bildirilən son reydlə bağlı şahid ifadələri, bəzi fəalların fikrincə, 2017-ci ildən sonra formalaşmış cəzasızlıq mühitinin hələ də aradan qalxmadığına dair narahatlıqları gücləndirir.

Təsdiqlənməmiş iddialar

Minority Azərbaycan sosial mediada reyddən əvvəlki mümkün səbəblərlə bağlı yayılan bəzi iddialardan xəbərdardır. Lakin bu məlumatlar hazırda təsdiqlənmədiyi üçün və əlavə risklər yaratmamaq məqsədilə burada yer almır.

Bu məqalədə yer alan iddialar şahid ifadələrinə və açıq mənbələrə əsaslanır. Minority Azerbaijan şahidlərin təhlükəsizliyini qorumaq məqsədilə bəzi detalları dərc etmir.

Hadisə ilə bağlı hüquq-mühafizə orqanlarından indiyədək rəsmi açıqlama verilməyib.

Powered by Froala Editor