İnkarla başlanan yol - Azərbaycan və Norveç arasında bərabərlik fərqinin böyüməsi, 2014–2025

2014-cü ilin iyununda Avropa Şurası Parlament Assambleyasının sessiyasında norveçli deputat Lise Kristoffersen prezident İlham Əliyevə Azərbaycanın LGBTQİ+ hüquqlarına dair öhdəlikləri ilə bağlı sual verib. Prezident Əliyevin cavabı qəti idi:

“Azərbaycanda bütün qrupların hüquqları təmin edilir, heç bir məhdudiyyət yoxdur. Dediyim kimi, azadlıqlarla bağlı vəziyyət sizin ölkədəkindən fərqlənmir.”

O zaman ILGA-Avropanın Göy Qurşağı İndeksi reytinqində Norveç 68% ilə Avropanın ən yüksək nəticələrindən birinə sahib idi, Azərbaycan isə 7% ilə son sıralarda yer alırdı.

2014: Dünyalar qədər fərq

Norveçdə tam nikah bərabərliyi, geniş ayrı-seçkiliyə qarşı qanunvericilik, hüquqi gender tanınması və nifrət cinayətləri ilə bağlı qoruma mövcud idi. Azərbaycanda isə bu hüquqların heç biri qanunla təmin olunmurdu, LGBTQİ+ təşkilatları isə həssas və məhdudlaşdırılmış mühitdə fəaliyyət göstərirdi.

2025: Fərq daha da böyüyüb

On il sonra Norveç qanuni çərçivəsini trans və intersekslərin hüquqlarını daha da gücləndirərək genişləndirib, Azərbaycanın göstəricisi isə 2,25%-ə düşüb — bu, yalnız staqnasiya deyil, həm də Avropada yeni standartlar qəbul olunduqca nisbi geriləmə deməkdir.

Norveç (2025):

• Nikah bərabərliyi və övladlığa götürmə hüquqları qorunur.

• Hüquqi gender tanınması özünü bəyan əsasında aparılır.

• İnterseks uşaqlara qarşı icazəsiz tibbi müdaxilələr qadağandır.

• Vətəndaş cəmiyyətinin geniş fəaliyyəti qorunur.

Azərbaycan (2025):

• Eynicinsli münasibətlər tanınmır.

• Seksual oriyentasiya, gender identikliyi və cinsi xüsusiyyətlər üzrə ayrı-seçkiliyə qarşı qanun yoxdur.

• Nifrət cinayəti və nifrət nitqi ilə bağlı qanuni qoruma yoxdur.

• Hüquqi gender tanınması proseduru yoxdur.

• LGBTQİ+ aktivizmi üçün ictimai məkanlar və tədbirlər ciddi şəkildə məhdudlaşdırılıb.

Onillik fərqlər

2014-də “eyni vəziyyət” iddiası gerçəklikdən uzaq idi; 2025-də isə aradakı uçurum daha da böyüyüb. Norveç LGBTQİ+ bərabərliyində lider mövqeyini qoruyub, Azərbaycan isə Avropanın ən aşağı pilləsində qalıb — bərabərlik iddiasına ən az haqqı olan ölkələrdən biri olaraq.

Powered by Froala Editor