Yeni araşdırma göstərir ki, çox emal olunmuş qidalar kişilərdə cinsi hormonları azaldır

Araşdırma həmçinin göstərib ki, çox emal olunmuş qidalar çəki artımına səbəb olur.

Kiçik, amma ciddi aparılmış yeni bir tədqiqat müəyyən edib ki, çox emal olunmuş qidaların qəbulu sağlam kişilərdə sürətli piylənməyə və cinsi hormonların azalmasına gətirib çıxarır. Kişilərdə həmçinin plastik və qida qablaşdırmasında rast gəlinən kimyəvi maddələrin daha yüksək səviyyəsi toplanıb.

Əvvəlki çoxsaylı araşdırmalar göstərib ki, çox emal olunmuş qidalar piylənmə, ürək-damar xəstəlikləri, 2-ci tip diabet və digər xroniki xəstəliklərin yüksək göstəriciləri ilə əlaqəlidir. Lakin Cell Metabolism jurnalında dərc edilən yeni araşdırma diqqətçəkicidir, çünki o göstərir ki, çox emal olunmuş qidalar yalnız metabolik sağlamlığa deyil, həm də reproduktiv sağlamlığa zərər verə bilər.

Tədqiqat müəyyən edib ki, çəki artımı məsələsində bütün kalorilər eyni deyil. Kişilər gündəlik enerji ehtiyaclarına uyğun hesablanmış çox emal olunmuş qidalar qəbul etdikdə belə, artıq çəki və piy toplayıblar — halbuki eyni miqdarda kalori ilə təbii qidalanmada bu hal baş verməyib.

“Nəticələr çox vacibdir, çünki bu, qidanın öz təbiətinin əsas rol oynadığını göstərir,” – deyə Kopenhagen Universitetinin professoru və araşdırmanın baş müəllifi Romain Barrès bildirib. “Az emal olunmuş və çox emal olunmuş qidalardan alınan kalorilər bərabər deyil. Onların bədənimizə təsiri fərqlidir.”

Nyu-York Universitetinin qidalanma və ictimai sağlamlıq üzrə professoru Marion Nestle isə deyib: “Artıq sübutlar çoxdur ki, çox emal olunmuş qidalar sağlamlığımız üçün zərərlidir. Amma bu araşdırmada ən böyük şok onların kişi reproduktiv sağlamlığına potensial təsiridir.”

Çox emal olunmuş qidalar gündəlik kalorilərin böyük hissəsini təşkil edir

Tədqiqat müəllifləri bu qidaların reproduktiv sağlamlığa təsirini araşdırmaq istəyiblər, çünki dünya üzrə kişilərdə spermatozoid sayı azalır, eyni zamanda çox emal olunmuş qidaların qəbulu sürətlə artır.

ABŞ və digər Qərb ölkələrində uşaqlar və böyüklərin qida rasionunda bu cür məhsullar ümumi kalorinin təqribən 55 faizini təşkil edir. Bunlara hot-doqlar, qazlı içkilər, kartof çipsləri, şəkərli səhər yeməkləri və paketlənmiş qəlyanaltılar daxildir. Meyvə, tərəvəz, təzə ət, tam taxıl, qoz və toxum kimi təbii qidaların əksinə, çox emal olunmuş məhsullar sənaye üsulu ilə hazırlanır, çoxlu əlavələr — duz, şəkər, yağ, konservant, emulqator və sintetik maddələr ehtiva edir.

Tədqiqat necə aparılıb?

Araşdırmaya 20–35 yaş arası 43 sağlam kişi cəlb olunub və onlar qruplara bölünüb.

• Birinci qrup 3 həftə çox emal olunmuş qidalar, 3 həftə isə az emal olunmuş qidalar yeyib. Bu iki mərhələ arasında 3 aylıq “yuyulma” dövrü olub.

• Digər qrup isə eyni rejimlə qidalanıb, amma gündəlik normadan 500 kalori çox qəbul edib.

Diyetlər kalorilər, protein, karbohidrat və yağ baxımından bərabər hazırlanıb. Beləliklə, alimlər fərqlərin qidaların emal səviyyəsindən qaynaqlandığını izləyiblər.

Nəticələr nə olub?

Az emal olunmuş qidalarla müqayisədə kişilər çox emal olunmuş qidalar yeyəndə orta hesabla 1,3 kiloqram artıq çəki və 1 kiloqrama yaxın piy toplayıblar.
Yüksək kalorili çox emal olunmuş qida yeyən kişilərdə FSH hormonunun (sperma istehsalında mühüm rol oynayan hormon) səviyyəsi aşağı düşüb. Testosteronun azalması və spermanın hərəkətliliyinin zəifləməsi də müşahidə olunub.

Bundan başqa, onların qanında və orqanizmində plastiklərdə istifadə olunan ftalatların səviyyəsi yüksəlib. Bu maddələr hormonal dəyişikliklərə səbəb ola bilər.

Menyular necə hazırlanıb?

Az emal olunmuş pəhriz: yumurta, tərəvəz, bişmiş kartof, tam taxıllı çörək, salatlar, noxud, toyuq, humus, təzə meyvə, tam taxıllı makaron, balıq və avokado.

Çox emal olunmuş pəhriz: bulkalar, şirniyyat, şokoladlı içkilər, paket çipslər, hazır souslar, hamburger, qazlı içkilər və konservləşdirilmiş qəlyanaltılar.

Nəticə

Professor Barrès bildirib ki, əsas fərqlərdən biri lifin çatışmazlığı olub. Çox emal olunmuş qidalar tez həzm olunur, qanda şəkər və insulin səviyyəsini sürətlə artırır, bu da piylənməni gücləndirir.

O deyib: “Məsələ sadəcə kaloridə deyil, qidanın keyfiyyətindədir. Qidanın təbiətinə diqqət yetirmək lazımdır.”

Powered by Froala Editor